Aan het eind van de Havendijk in Culemborg springt onmiddellijk een in classicistische trant vernieuwde poort in het oog die toegang geeft tot een hofje met links en rechts een aantal woningen. Het complex vervangt de oorspronkelijke twaalf huisjes die in de jaren zeventig zijn gesloopt. Daarmee verdween een stuk erfgoed en sociale geschiedenis uit het straatbeeld.
Het begin ligt in 1532 toen Elisabeth van Culemborg en Antonis van Lalaing het Sint Elisabeth Gasthuis, het latere “Manhuis” lieten bouwen. Boven de getoogde toegangspoort bevond zich een schildering van de beide stichters vergezeld van zes oude mannen en zes oude vrouwen, voor wie de rond een hof gelegen huisjes bedoeld waren.
Tegenover de poort stond een kapel en ten westen daarvan een vacariushuis, bewoond door een priester die missen moest lezen in de kapel en tevens toezicht moest houden op de armen. Tweemaal per dag, in de ochtend en de avond dienden de bewoners naar de kapel te gaan om een Paternoster en het Ave Maria te bidden en gebeden te zeggen voor het zielenheil van vrouwe Elisabeth en heer Antonis.
Daarna sloeg de klok nog negenmaal en keerden de mannen en vrouwen terug naar hun huisjes. Zoals de mannen de zorg hadden voor de kapel, zo waren de vrouwe belast met het doen van de was en in de winter met het uitdelen van turf. In de vastentijd aten de bewoners harig en erwten. Verder kreeg men iedere maand een aalmoes van vijftien stuivers Culemborgs geld en elk jaar vier el laken voor kleding.
In de collectie van het Museum Elisabeth Weeshuis bevindt zich een doosje waarin diverse witte en één bruine zich bevindt. Ieder jaar trok de magistraat van Culemborg op 9 december, de sterfdag van vrouwe Elisabeth, met behulp van deze bonen de zogenaamde boonheer, die de plaatsen in het Oude Mannen- en Vrouwenhuis mocht weggeven. Het hofje heeft tot in de twintigste eeuw gefunctioneerd. De kapel brandde in 1962 af.
