Bij de ruilverkaveling werd in 1962/1963 de Daam van Dijkweg gerealiseerd, vernoemd naar de verzetsstrijder Daam van Dijk (1907-1956). In het verzet werd hij Damiaan genoemd. Hij was jachtopziener in het ‘Beesdsche Veld’ voor de familie Dresselhuijs uit Culemborg.
Het jachthuis werd in de tachtiger jaren van de vorige eeuw door brand verwoest, maar toch wel weer kort daarna opnieuw opgebouwd. Het is nog steeds als jachthuis in gebruik. Eens in de twee of drie weken in het jachtseizoen wordt nog een drijfjacht gehouden.
Daam van Dijk is niet oud geworden, hij verongelukte niet ver van zijn huis bij het oversteken van de autoweg op 31 oktober 1956. Hij was toen 49 jaar oud. Hij werd in Beesd begraven. (Bron : Culemborg ’40-’45 en fam. Van Dijk).
H.P. Vermeulenstraat
Vermeulen. In 2015 werd in de straat voor zijn
huis een zogeheten “Stolperstein” gelegd
Wijsenbeekweg
Deze weg (zie kaartje eerdere bladzijde) werd vernoemd naar Samuel Joseph Wijsenbeek,geboren 4 november 1880 te Culemborg en overleden op 14 mei 1943 in het concentratiekamp Sobibor.
De familie Wijsenbeek kwam oorspronkelijk uit Beieren (Duitsland). Ze hadden een manufacturenhandel in de Kattenstraat op nummer 12. Ook Samuel dreef die zaak, maar in 1914 werd deze door de vier zonen van zijn broer Elias overgenomen.
In 1921 kwam Samuel namens de “vrijheidsbond” in de gemeenteraad van Culemborg. Hij bleef raadslid tot december 1940, toen hij zich gedwongen onder druk van de Duitse bezetter uit die positie moest terugtrekken.
Voor het voormalig woonhuis van Samuel Wijsenbeek in de Kattenstraat werden in 2012 “Stolpersteine” (struikelstenen) gelegd.
Samuel Wijsenbeek was één van de oprichters van het Rode Kruis in Culemborg en was lid van het kerkbestuur van de joodse gemeente Culemborg. Hun kerkgebouw, de Synagoge, was gevestigd aan de Jodenkerkstraat en dateert uit 1868. Rond 1870 bereikte deze gemeente hier haar hoogtepunt. Er waren toen 200 joden lid, zo’n 3% van de Culemborgse bevolking.
De joden in Culemborg namen volop deel aan het algemene verenigingsleven. Gedurende de bezetting werd het merendeel van de joodse inwoners van Culemborg gedeporteerd en in de kampen omgebracht, waaronder ook Samuel Wijsenbeek. Een tiental joden dook onder en overleefde de bezetting.
De synagoge werd door de Duitsers als stal gebruikt. Wat er met het interieur toen gebeurd is is niet bekend. Na de oorlog kwamen maar weinig joden terug naar Culemborg. In 1947 werd de joodse gemeente in Culemborg opgeheven en bij die van Utrecht gevoegd.
De synagoge zelf, als gebouw, werd in 1982 geheel gerestaureerd en doet nu dienst als kerkgebouw voor de Nederlands Gereformeerde Kerk. De oude Joodse begraafplaats aan de vroegere Westerborgwal, nu Westerwal geheten, werd in 1959 opgeheven en verplaatst naar de Achterweg.
Op die Joodse begraafplaats aan de Achterweg in Culemborg staat een gedenkzuil ter herinnering aan de 37 omgebrachte Culemborgse joden in de Tweede Wereldoorlog. In 1954 werd het onderhoud van de joodse begraafplaats overgenomen door het plaatselijke bestuur.
Alies Derwig, april 2018
