Nadat twee voorgangers, Damclub Culemborg en de katholieke damvereniging Kunst en Genoegen, rond 1928 werden opgericht, maar na korte tijd weer werden ontbonden, werd in 1936 damvereniging Denk en Zet opgericht. De crisistijd voor de Tweede Wereldoorlog was een periode waarin vooral jonge mannen weinig om handen hadden. Dammen was voor velen een goedkope manier om deze vrije tijd in te vullen.
Denk en Zet werd vrij kort daarna lid van de Utrechtse provinciale Dambond. De Culemborgse dammers mochten echter de eerste jaren niet meedoen aan de competitie, omdat ’s-avonds na de wedstrijden de veerpont al uit de vaart was. Daarom werd er alleen vriendschappelijk gespeeld tegen clubs uit Tiel, Vianen en Leerdam. Stedenwedstrijden, die vijftig jaar lang vrijwel ieder jaar werden gepeeld.
Ook voetballen
Opmerkelijk was dat Denk en Zet in de eerste jaren ook vriendschappelijk voetbalde tegen voetbalverenigingen in de regio. De vereniging kende veel jonge mannen, die vooral in de zomer ook wilden voetballen. Ook in de oorlogsjaren werd er gespeeld om het kampioenschap van Culemborg. Dat ging echter met veel ups en downs, mede omdat er relatief veel leden door de Duitsers elders te werk waren gesteld. Vaak werd er bij één van de leden thuis gespeeld.
In 1943 werd Denk en Zet voor het eerst toegelaten tot de bondscompetitie in de 2e klasse van de UPDB. Denk en Zet promoveerde in 1946 naar de provinciale 1e klasse waarin het daarna langdurig verbleef. Alleen in het seizoen 1977-1978 kwamen de Culemborgse dammers uit in de hoofdklasse, na het behaalde kampioenschap in de 1e klasse.
Na één seizoen degradeerde het team echter weer. Het ledental schommelde tot 1985 meestal rond de 20 leden, waardoor soms met één en soms met twee tientallen in de competitie kon worden gespeeld. Het tweede team kwam nooit verder dan de laagste klasse. De eerste succesvolle jeugdspeler van Denk en Zet was Ad Bronk die vijfde werd bij het NK-junioren 1950. Bronk is lid geworden op 1 juli 1946. Hij is met 14 titels ook een zeer succesvolle speler in de strijd om het clubkampioenschap.
Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan in 1986 werd een groot toernooi gehouden. Via werving op de scholen deden er ook een aantal jeugddammers mee. Dat was de start van de huidige jeugdafdeling onder leiding van Henk Stoop. Er was al twee keer eerder een jeugdafdeling geweest, maar die hield nooit langer dan enkele jaren stand.
Samenwerking met Minsk
In 1986 startte ook de Damschool Culemborg, de oudste damschool van Nederland. Acht jeugdleden van Denk en Zet besloten bij de start om zich ook aan te melden bij de damschool. In 1988 besloot Denk en Zet om over te stappen naar de Gelderse Dambond. Daar waren meer mogelijkheden voor de jeugd om wedstrijden te spelen. Een jaar later ging Denk en Zet een samenwerking aan met een damclub uit Minsk (Wit-Rusland).
Een gouden greep was in 1990 het aantrekken van de Utrechtse grootmeester John van den Borst als docent bij Damschool Culemborg. Via een kunstgreep, een fusie met De Ridder uit Brunssum, wist Denk en Zet in 1992 een plaats in de landelijke 2e klasse te veroveren. In 1996 promoveert het team naar de 1e klasse en de ereklasse wordt drie jaar later bereikt. De opleiding bij Damschool Culemborg wierp daarbij zijn vruchten af, met veel geboren en getogen Culemborgers werd het team in 2003, 2005 en 2007 kampioen van Nederland.
Jeroen van den Akker werd de eerste Culemborgse sporter ooit die wereldkampioen wist te worden. Na in het WK aspiranten op een gedeelde eerste plaats te zijn geëindigd, versloeg hij in april 2012 de Rus Vladimir Simonov in een match met 10-6. Van den Akker wist in 1999 ook de Europese titel bij de junioren te veroveren. Andere Culemborgse successen op het wereldpodium zijn de wereldtitels bij de junioren van Boudewijn Derkx (2003) en Pim Meurs (2006). De 2e plaats in de Europa Cup in 2001 en de liefst drie zilveren medailles die Pieter Steijlen bij verschillende jeugd WK´s weet te veroveren.
Henk Stoop
